موسسه‌ی علمی فرهنگی رهپویان دانش

1. نکاتی که قبل از فرارسیدن لحظه‌ی امتحان باید رعایت نمود1-1. دانشجو باید قبل از فرارسیدن زمان امتحان و در طول مدت فراگیری، با درس و متن درگیر باشد و آمادگی برای امتحان را در شب امتحان موکول نکند. مسلم است که در شب امتحان نمی‌توان آمادگی مناسبی برای امتحان پیدا نمود. (شتر پای کوتل چاق نمی‌شود).2-1. وقت و زمان خود را به صورت مناسب مدیریت نمایید، به گونه‌ای که بین امتحانات و متون گوناگون که از لحاظ سادگی و سنگینی یا حجم متفاوت است، از لحاظ مدت زمانی که برای هرکدام اختصاص می‌دهید، تفاوت قائل شوید و زمان را عادلانه تقسیم نمایید نه به صورت مساوی. به عنوان مثال، اگر فردا امتحانی دارید که متنش حجیم و سنگین نیست، و پس از آن امتحانی دارید که متنش حجیم و سنگین است، مقداری از وقت و زمان امتحان اولی تان را به امتحان دوم هدیه نموده و به این امتحان مشکل‌تر اختصاص دهید.3-1. یک‌سره و بدون تفریح به مطالعه نپردازید و با خسته کردن مغز خود، از کارآیی آن نکاهید. پس از هر نیم ساعت مطالعه، به مدت 2-3 دقیقه و یا پس از یک ساعت مطالعه، به مدت ده دقیقه به تفریح و رفع خستگی بپردازید. در این مدت خود را در فضای بازی قرار داده و چیزی بخورید و یا با یک مزاح با کسی تلاش کنید که زمینه خنده و شادی را برای خود فراهم کنید تا ذهن و مغز شما از خستگی خارج شده و برای مطالعه‌ی مفید و مجدد آماده شود.4-1. هیچ وقت تلاش نکنید که تمامی مطالب و جزئیات را به حافظه بسپارید. این کار به خصوص در حین تراکم امتحانی و فرصت کم، به هیچ وجه شدنی نیست. باید مطالب اصلی و آن نکات کلیدی را آن‌هم به صورت دسته‌بندی شده و مرتب به ذهن سپرد که ذهن در نگهداری آن آمادگی دارد، نه مطالب تفصیلی و جزئی را که اگر شب بخوانیم فردا فراموش مان می‌شود و از کلبه‌ی ذهن پرواز می‌کند.5-1. با این حال، نکته‌ی قبل به این معنا نیست که متن را سرسری بخوانید. خواندن و فهمیدن متن یک چیز است و به خاطر سپردن و حفظ کردن، مطلب دیگری است. متن امتحانی باید حداقل یکبار بسیار دقیق و عمیق مطالعه شود تا مطالب و نکات اساسی برای شما کاملا مشخص شود. آنگاه باید برای به خاطر سپردن نکات خوانده شده و به فهم‌درآمده، تدبیری بیندیشید. به این صورت که در حین مطالعه‌ی عمقی، باید در زیر  نکات اصلی و مهم، با پنسل خط بکشید. علاوه بر این، کلیدواژه‌ها و کلماتی را که در متن محوریت دارد، در حاشیه‌ی متن یادداشت کنید.6-1. سپس خلاصه و چکیده‌ی مباحث یک متن را که می‌تواند همان موارد خط کشی شده و کلیدواژه‌های یادداشت شده در حاشیه‌ی متن باشد، باید در کاغذ تمییز و مناسب، با بیان خودتان و کمک گرفتن از عبارات متن، یادداشت نمایید. البته یادداشت باید بسیار شفاف و گویا باشد و واقعا نکات اصلی و رؤوس مطالب یادداشت گردد. نکات اصلی از نکات فرعی در حین مطالعه‌ی عمقی باید مشخص شده باشد و خود تان به این تشخیص رسیده باشید که کدام مطالب نکات اساسی و رکن متن را تشکیل می‌دهد و کدام یک زیرشاخه یا مطالب فرعی و توضیحی در باب نکات اصلی متن است. مطالب متن باید قبل از این برای شما درونی شده باشد و بتوانید خلاصه‌ی آن‌را به گونه‌ای بنویسید که گویا اندیشه و تراوشات ذهنی خود شماست. مطلب ارسالی توسط آقای حسین شاکر اردکانی 7-1. مطالب را بسیار نزدیک به هم و مسلسل یادداشت نکنید. بین مطالب متعدد باید فاصله مناسب وجود داشته باشد و تا جایی که ممکن است، برای تنظیم یادداشت، از نمودار، جدول و دیگر طرق تنظیم و تقسیم‌بندی مطالب استفاده شود. این نکته مهم‌است که تلاش نمایید تا حد مقدور، مطالب را به شکل نمودار یا اشکال و جداول در بیاورید. دلیل این امر آن است که ذهن و مغز انسان با نمودارها، دسته‌بندی‌های روشن و اشکال و جداول راحت‌تر مأنوس می‌گردد و حافظه مطالبی را که به صورت پیوسته و درهم نوشته شده باشد، کمتر می‌تواند در خود نگهدارد.8-1. برای به خاطر ماندن برخی مطالب، تلاش نمایید از طریق تشبیه‌سازی و غیره بین مطالب متن و برخی اموری که در ذهن‌تان می‌رسد، تداعی‌سازی نمایید. مثلا مطلب را به یک داستان عجیب و غریب یا خنده‌دار برای خود تبدیل کنید. ممکن است اگر کس دیگری از این کار شما مطلع شود، به شما بخندد و آن‌را حمل بر دیوانگی شما بکند! مهم نیست، برای شما باید این مهم باشد که به هر طریقی شده، مطلب در چنگ حافظه‌تان باشد.9-1. نقش ورزش، خواب به میزان کافی و تغذیه‌ی مناسب نیز نباید نادیده گرفته شود. بی‌خوابی یا کم‌خوابی به امید اینکه بیشتر بخوانید، آثار منفی در پی خواهد داشت. به جای بی‌خوابی یا کم‌خوابی، تلاش کنید که وقت‌تان صرف کارهای بیهوده نشده و به بطالت نگذرد و از فرصت‌های مناسب‌تر دیگر بیشتر بهره ببرید.10-1. وقتی به زمان امتحان نزدیک می‌شوید، متن را کنار بگذارید و به مرور یادداشت‌هایی که تهیه‌ کرده اید، بپردازید و نیازی به مطالعه‌ی متن نباید داشته باشید. این غیرمعقول است که انتظار داشته باشیم تمام جزئیات متن در حافظه انسان بماند. بنابراین، تلاش کنید که از طریق مرور مکرر به یادداشت و چکیده مباحث متن، مطالب اصلی را در حافظه بسپارید. به متن تنها هنگامی مراجعه کنید که یکی از یادداشت‌های شما برای‌تان نامفهوم یا مبهم باشد و برای رفهم ابهام به قسمت مربوطه به متن مراجعه نمایید.11-1. اگر یادداشت‌تان دقیق و درست تهیه شده باشد، و اگر متن را قبلا خوب مطالعه کرده باشید، هنگام مراجعه به یادداشت و کلیدواژه‌هایی که از متن استخراج نموده‌اید، مطمئن باشید که بسیاری از جزئیات نیز هنگام مرور یادداشت، در ذهن شما تداعی خواهد شد. بنابراین، تأکید می‌شود که هرچه به زمان امتحان نزدیک می‌شوید، باید به یادداشت تان مراجعه و مرور مکرر داشته باشید و در آخرین لحظات کافی است که یک نگاه سریعِ دو یا سه دقیقه‌ای به تمام یادداشت‌تان داشته باشید. پس ذهن تان را با مراجعه بی‌فایده به خود متن آشفته نگردانید. چون شما نمی‌توانید در فرصت اندک تمام متن را مرور نماید. تنها اثر این کار آن است که ذهن شما خسته و آشفته می‌شود و مطالب درهم می‌آمیزد.12-1. در روزهای امتحانی کمی زودتر از هر روز دیگر از خانه حرکت کنید تا به موقع بلکه زودتر از وقت سر جلسه‌ی امتحان برسید. اگر کمی دیرتان شود و ترافیک شهر یا موانع دیگری ضمیمه شود، دچار اضطراب و نگرانی شده و این وضعیت صدمه‌ی شدیدی بر اوضاع روحی و مغز شما وارد خواهد نمود و چندین ساعت مطالعه و زحمت را هدر خواهد داد. کافی است در لحظات آخر باقی مانده به امتحان، از ترس اینکه به امتحان نرسید، مضطرب شده یا با عجله و نفس‌نفس زدن خود را به جلسه‌ی امتحان برسانید و یا چند ثانیه با ناظر امتحان که از ورود شما ممکن است در جلسه‌ی امتحان ممانعت کند، مشاجره و بحث داشته باشید، همین وضعیت سبب می‌شود که مغز شما هنگ کند، سیستم عصبی‌تان در‌هم بریزد و از تسلط روحی شما کاسته شود. 13-1. البته یکی از نکات مهم در ارتباط با فعالیت مغز که برای امتحانات باید مورد توجه باشد، برنامه غذایی مناسب است. حضور در جلسه امتحان با شکم خالی به هیچ وجه صحیح نیست. گرسنگی سبب کاهش قند خودن و در نتیجه کاهش تمرکز و اختلال در کارکرد حافظه در حین امتحان می‌گردد. برخی افراد مصرف شیرینی‌جات را جایگزین غذا می‌کنند و یا هم ضمن صرف غذا، با مصرف شیرینی‌جات تلاش می‌کنند که فعالیت مغز و حافظه خود را در حین امتحان افزایش دهند. بنده در این خصوص از برخی پزشکان آثار مصرف شیرینی‌جات را جویا شدم. نظر پزشکان این است که مصرف شیرینی‌جات اگرچه در کوتاه‌مدت سبب افزایش قند خون و عمل بهتر مغز و حافظه می‌گردد، ولی در دراز مدت آسیب‌های جدی به فعالیت مغز وارد می‌کند. بنابراین، شیرینی‌جات به هیچ وجه جایگزین مناسبی برای غذا یا میوه و میوه‌های خشک نیست. 2. نکاتی که در جلسه‌ی امتحان باید رعایت شود1-2. با وضو و توکل به خداوند و با آرامش تمام در جلسه‌ی امتحان حاضر شوید. شما می‌توانید اساس درس خواندن و امتحان را یک عبادت در نظر بگیرید و با این نیت به آن بپردازید. در این صورت، آرامشی خاطری خواهید داشت که چیزی سبب زایل شدن آن و به وجود آمدن اضطراب، استرس و دلهره در شما نخواهد شد.به هر نحوی شده است، تلاش کنید که بر خود مسلط باشید و اضطراب و نگرانی را از خود دور کنید. به هیچ وجه منفی‌بافی نکنید و اعتماد به نفس تان را تقویت کنید و مرتب به خود بگویید که می‌توانید امتحان را موفقانه سپری نمایید. امتحان را برای خود بسیار عادی جلوه دهید و به خود تلقین کنید که در وضعیت کاملا عادی و طبیعی قرار دارید.2-2. پس از آنکه سؤالات امتحانی را دریافت نمودید، با آرامش و خونسردی تمام، نخست تمامی سؤالات را به دقت مرور نمایید. گفته‌اند که فهم سؤال نصف جواب است. بنابراین، مطمئن شوید که سؤالات را درست فهمیده‌اید تا جواب را نیز درست بنویسید.3-2. ابتدا به حل سؤالاتی بپردازید که جواب آن را به خوبی می‌دانید. سپس به سؤالاتی بپردازید که تا حدودی مطمئن اید جوابش چیست. حل سؤالاتی را که نمی‌دانید، در آخر بگذارید. اگر از ابتدا ذهن‌تان را درگیر سؤالات کنید که جوابش را نمی‌دانید، آمادگی برای حل سؤالاتی را که می‌دانید نیز از دست خواهید داد.4-2. پاسخ‌ها را کوتاه، مختصر و گویا بنویسید. اگر در مورد حل یک مطلبی مشکل دارید، ‏‏سعی کنید با ‏پاسخ دادن به بقیه موارد، نشان دهید که تا چه حد در آن زمینه می‌دانید. اگر یک اصطلاح ‏‏خاص به یادتان نمی‌آید، ‏سعی کنید با کلمات دیگر و به زبان خودتان، آن مطلب را توضیح دهید.‏5-2. در صورتی که جواب یکی از سؤالات را نمی‌دانید، به جای آشفته ساختن مغز خود از طریق تلاش برای تقلب و نقل گرفتن که سیستم عصبی و مغزتان را درهم‌ خواهد ریخت، تلاش کنید که از طریق تفکر، چیزی را به خاطر بیاورید. با خود تعهد کنید که به نقل و تقلب عادت نکنید که این عمل نه تنها به لحاظ اخلاقی شایسته نیست، بلکه مفید نیز نخواهد بود و روی شخصیت‌تان نیز اثر منفی درازمدت بر جای خواهد گذاشت.6-2. ‏قبل از تحویل ورقه‌ی امتحانی، ورقه‌ی خود را یکبار به دقت مرور کنید و اگر نکاتی رادر ‏حین نوشتن فراموش کرده اید، کامل کنید و سؤالاتی راکه به آنها پاسخ مبهم و نامشخص‏ داده اید، بیشتر توضیح دهید.‏ ممکن است یک سؤال را از روی غفلت اصلا پاسخ نداده باشید که در حین مرور مجدد متوجه آن می‌شوید